Academisch Ziekenhuis Paramaribo
Blijf op de hoogte en volg Marloes
11 Juli 2013 | Suriname, Paramaribo
Hoewel ik jullie van alles en nog wat beloofd heb, moet ik toch eerst wat kwijt over het ziekenhuis. Ik ben nu drie dagen aan het werk in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo en ik val van de ene verbazing in de andere. Alle officiële ruimtes zoals kantoren, poli’s en artsenkamers hebben airco, de ruimtes voor patiënten niet. Wanneer je 2e klasse op de 5e verdieping ligt heb je nog een ventilator, anders is het Alle Ramen Kunnen Open. Hoewel ze hier vroeg beginnen (de dienstdoende assistent is om 06.30-06.45 uur in huis, de rest om 07.15 uur) is het tijdens de visite (rondes) al erg warm op de afdeling. Je zou denken dat er dan een grote tank met water op de assistentenkamer en op de zusterpost staat, maar blijkbaar treedt er een soort gewenning op. Ik heb nog niemand meer dan een 0.5 liter flesje water bij zich zien hebben voor de hele dag. Het water in Suriname is in principe wel te drinken, maar het wordt vaak eerst in zwarte tanks in de brandende zon opgeslagen, waardoor allerlei beestjes alsnog de tijd krijgen om zich te vermenigvuldigen in het kraanwater. Het drinken van kraanwater is dus af te raden voor westerse tedere maagjes. Wel is er een waterkoker op onze assistentenkamer en heeft iedereen zijn eigen pot oploskoffie of thee meegenomen. (Met Completa melkpoeder! Good old times.) En jawel, oploskoffie is wonderbaarlijk genoeg nog net wat minder lekker dan het spul dat in het Antonius uit het koffiezetapparaat kwam. (Ondanks de Completa dus.) Maar buiten enkele fancy hotels en ik meen 2 speciale rijke-mensen-koffie-plekken in de stad, is er nergens betere koffie te krijgen. Dus ik doe het er maar mee. Nah, dat was kleine overkombaar cultuurverschil 1. Veel merkwaardiger vind ik de manier waarop er met de patiënten gecommuniceerd worden, of eigenlijk de manier waarop er niet met de patiënten gecommuniceerd wordt: de patiënt ligt in zijn bed, je stelt hem de vraag hoe het gaat, je praat nog wat met de neuroloog en co-assistent over de patiënt zijn bed heen, je geeft het beleid door aan de zuster en je loopt door naar het volgende bed. De patiënt heeft met een beetje mazzel nog net een clou wat voor ziekte hij heeft, maar hij zal echt niet weten waarvoor die ronde witte pilletjes zijn die hij van de zuster krijgt, laat staan wat hem verder staat te gebeuren. Op een ochtend meldt je de patiënt dat hij naar huis kan, waarop over het algemeen niet echt een reactie terugkomt, en wonderbaarlijk genoeg staat er ’s middags dan familie in de gang om de patiënt op te halen. Of niet, en dan blijft de patiënt nog een nacht liggen, of twee. Tip: haal een patiënt niet van je afdelingsoverzicht af wanneer je hem ontslagen hebt, maar pas wanneer hij ook daadwerkelijk weg is. De patiënten zijn over het algemeen erg laag opgeleid, wat niet echt helpt mocht je ze wel iets uit willen leggen. Er worden wel familiegesprekken gevoerd, maar dat is niet veel diepgaander dan hij heeft iets in zijn hoofd waardoor hij zo slecht kan praten en daarvoor moet hij deze pillen slikken en terug op de poli komen. De moeilijkste vraag gaat meestal over briefjes voor de werkgever. Ze hebben geen idee waar het over gaat! Geen wonder dat de therapietrouw ook zo belabberd is. Hoewel de therapietrouw in het ziekenhuis ook niet alles is: de marcoumar (bloedverdunner van de trombosedienst) was op, dus tja, dan krijgt die dag gewoon even niets…
De meeste patiënten worden via de SEH opgenomen of anders via de poli. Om DE hamvraag te beantwoorden: ze doen hier geen trombolyse, ook niet soms. Ik ben nog aan het dubben wat er langer is, de patient’s delay of de doctor’s delay. Er rijden wel ambulances, maar het doet mij niet heel efficiënt aan. Vervolgens wordt de patiënt door een SEH-arts gezien, waarna de consulent neurologie gebeld wordt. Als iets ‘cito’ is kan de huidige consulent ook best snel lopen, maar voordat je wat kunt doen moet je eerst een CT-scan maken. Daar begint het echte probleem. De meeste Surinamers zijn wel verzekerd en er is een staatsverzekering voor ‘minderbevoegden’ en ‘onbevoegden’. De meeste verzekeringen dekken echter maar 1 scan per jaar, dus 1 CT of 1 MRI. Wanneer de diagnose niet meteen duidelijk is op CT kun je dus wel een MRI maken, maar dat moet de patiënt, dan wel de familie, dit zelf betalen. Een MRI van het brein kost 850SRD. Wanneer je nagaat dat een normaal maandsalaris 1200SRD is, dan is dit voor de gemiddelde Surinamer erg veel geld om even op te hoesten. Dus wat doe je? Als het kan maak je meteen een MRI, ook bij een klassiek verhaal van een beroerte. Meestal wordt de patiënt dan eerst opgenomen. De zaalarts schrijft vervolgens een MRI-aanvraag uit, dit geef je aan de zuster, de zuster geeft dit aan de familie, het familielid gaat hiermee naar de poli en regelt een andere brief, met beide brieven gaat het familielid naar het MRI-centrum (of CT-centrum) en zorgt daar voor afronding van de betaling, waarna er een tijdstip wordt afgesproken voor de scan, dit geeft het familielid weer door aan de zuster, en als zaalarts kun je bij de zuster navragen hoever het er voorstaat. Wanneer de scan dan gemaakt is komt deze gebrand op een CD-ROM naar boven in een gesloten enveloppe, die de zuster je zal overhandigen. Met een beetje mazzel komt er ooit nog een verslag van de radioloog, maar de zaalarts beoordeeld in principe de scan (ik heb ook nog geen neuroloog naar een scan van een klinische patiënt zien kijken.) Je kunt je voorstellen dat je op deze manier nooit binnen de 4.5 uur trombolytica kunt toedienen. En dan heb ik nog niet stilgestaan bij de kosten van alteplase (het medicijn dat toegediend wordt). Afhankelijk van de neuroloog wordt er blind gestart met Ascal of Aspirine en Persantin, in uiteenlopende doseringen. Andere neurologen wachten liever eerst de scan af, om zeker te weten dat de patiënt geen bloeding heeft voordat je hem ook nog bloedverdunners geeft en het probleem dus nog erger maakt. Maar hiermee schop je wel het bewezen positieve effect van zo snel mogelijk toedienen van Ascal onderuit. Wanneer de familie moeite heeft met het rond krijgen van de betaling van de scan, dan kan dit dus dagen duren. Maar aangezien de patiënt en familie doorgaans toch niet weten dat er andere behandelopties bestaan, zal er ook niemand lastige vragen stellen. Het indienen van een klacht bestaat uit al mopperend het ziekenhuis verlaten.
Dat ‘meestal wordt de patiënt dan eerst opgenomen’ betekent niet dat iemand dan automatisch naar de afdeling gaat. Er is vaak geen plek, of er is wel een plek op een mannenkamer maar niet op een vrouwenkamer. Dan blijft de patiënt dus op de SEH. Je moet dus dagelijks visite gaan lopen over de neurologie patiënten die op de spoed opgenomen liggen. Vandaag lag meneer X niet meer op het bed waar hij al 2 dagen op lag. Toen ik aan mijn Surinaamse collega vroeg waar meneer X was, zei zij zonder enige emotie “Hij zal wel overleden zijn.” Het zat er namelijk al 2 dagen in dat meneer X ging overlijden. Op de spoed dus. Al 2 dagen. Naast een mevrouw met een internistisch probleem, met de gordijnen open, recht tegenover de dokterspost. Al 2 dagen.
Maar dit alles blijf ik een wonderbaarlijk contrast vinden met het feit dat het Academisch Ziekenhuis Paramaribo het enige ziekenhuis in de Caribisch gebied is met vast 2 neurochirurgen in dienst. Het verwijderen van de hersentumor van meneer Y op de afdeling kan dus wel gewoon. Evenals een electieve hernia operatie. Het kan allemaal wel, maar dan moet het organisatorisch wel rond zijn voordat de patiënt al overleden is. Het voordeel hiervan is wel, dat er dus nooit onnodige dingen uit de kast getrokken worden. Wanneer iemand dood gaat, naja, dan gebeurt dat dus. Zeker als je al 80 bent en al afhankelijk van zorg van anderen, dan krijg je wel zorg en de juiste medicijnen, maar het houdt al vrij snel wel op. De gemiddelde levensverwachting in Suriname is 74 jaar. Dus op je 80e ben je al 6 jaar in reservetijd. Dan mag je dood gaan. In Nederland is de levensverwachting in de afgelopen 50 jaar toegenomen met 7.5 jaar en dit is nu 80.5 jaar. Het voelt ook echt een beetje alsof je tientallen jaren terug in de tijd gaat. Daarbij bestaan er in Nederland kwieke 90-jarige waarvoor ik zeker nog the extra mile zou willen gaan. In Suriname ontsla je die gauw terug naar huis, naar de zorg van familie. Zorg door kinderen of andere familieleden is de norm. Er bestaan wel verpleegtehuizen, maar dat duurt lang. In Nieuwegein duurde dit ook lang, maar lang betekent hier dat er een paar weken terug iemand is ontslagen die al 3 jaar opgenomen was! 3 jaar!
Het verschil ik levensverwachting zit zeker voor een groot deel in levensstijl. Het is bekend dat mensen uit een lagere socio-economische klasse minder lang leven dan hoog opgeleide mensen. De helft van de Surinamers heeft overgewicht. Aan het straatbeeld te zien is een significant deel hiervan morbide obees. Twee á drie keer per dag rijst of roti is normaal, waarbij naast de koolhydraten veel vlees en weinig groenten wordt gegeten en het liefst in combinatie met een grote fles Fernandes limonade. Dat kan niet goed voor je zijn. Daarnaast is alcohol en nicotine misbruik veelvoorkomend. Begrijpelijk met deze temperaturen zijn Surinamers een beetje schuw voor lichaamsbewegingen. Een grote patserige auto met de muziek hard aan is én relaxter én veel stoerder natuurlijk. Je kunt je rijbewijs gewoon illegaal kopen, dus dat is ook geen punt. En door al dat verkeer is fietsen niet ongevaarlijk. Het helpt allemaal niet meer. Niemand kijkt er raar op als er een 32-jarige opgenomen wordt met een beroerte, of wanneer er op de scan van een 50-jarig brein al multipele herseninfarcten te zien zijn. Zo haal je je levensverwachting wel naar beneden inderdaad. Er wordt op straat en op tv wel aandacht besteed aan het belang van gezondheid, hygiëne en onderwijs, maar het wil nog niet zo hard vlotten. Toch maar een beetje Ascal in het leidingwater?
-
11 Juli 2013 - 08:01
Dien Vader:
Op deze manier leer je de gezondheidszorg in Nederland waarderen, of zijn wij te ver doorgeslagen met onze kwaliteit systemen, verslaglegging, medezegging en kostenberekeningen en daar weer uit volgende bezuinigingen ?
Hopelijk ben je opgewassen tegen mogelijk komende frustraties.
Take care
-
11 Juli 2013 - 08:32
Roxanne:
Hoi Mar,
wat een verhaal zeg, ik hoop dat je het ondanks het feit dat ze tien jaar achterlopen in ontwikkeling wel leuk vindt om er te werken. Misschien kun je nog wel wat positieve veranderingen aanbrengen in de tijd dat je daar werkt... Hoe zijn de werkschema's, maak je net zoveel uren als hier in Nederland of is dat ook wat relaxter? Je zegt dat fietsen niet ongevaarlijk is vanwege het verkeer, ben je zelf al aan het fietsen of durf je het niet aan?
groetjes,
Roxanne -
11 Juli 2013 - 08:49
Nick:
Andere wereld, zelfde planeet. ;~) Succes met de grilligheden des lokale-levens, ze zijn in ieder geval goed voor een goed verhaal en een berg ervaringen. (~: -
11 Juli 2013 - 11:16
Merijn:
Yow Marra
Klinkt heel bijzonder, moet ik zeggen. Begrijp ik ook dat Radiologie e.d. niet in een ziekenhuis zitten? Ik weet dat ze op meer plaatsen beeldvormende klinieken hebben, maar ik had nooit gedacht dat dat alles zo zou vertragen.
Kijk mij nou stressen over de wachttijd van bijna een week voor een PET-CT scan :P.
xMerx -
11 Juli 2013 - 11:20
Elke:
Ah wat zal je soms tegen verschrikkelijke frustraties oplopen. Maar misschien leidt het uiteindelijk tot een mooie balans met de Nederlandse situatie. Heel veel succes daar! -
11 Juli 2013 - 12:49
Mignon:
Ha Mar,
Wat een leuk stukje heb je geschreven. En wat bizar ook wel; geeft misschien aan de ene kant aan dat Nederland misschien wel erg is doorgeslagen, maar daar lopen ze ook wel weer erg achter. Hopelijk kan je inderdaad zelf de balans vinden dat je wel plezier hebt om daar te werken zonder al te gefrustreerd te raken. Heel veel succes daar! Liefs Mignon -
11 Juli 2013 - 14:24
Sandra Snel-Toorenaar:
Hoi Marloes,
Ik heb tijdens onze vakantie geprobeerd om zoveel mogelijk onze opgedane indrukken in een schriftje vast te leggen maar...het komt nog niet in de buurt van de gedetailleerde en levendige verslagen die jij maakt!
Het leest nèt als een boek. Erg leuk om te lezen!!
Mo syi,
Sandra -
11 Juli 2013 - 17:22
Lies Minten:
Als alles zo op z n gemakkie gaat heb je meer tijd om spannende verhalen te schrijven voor ons. Mooi meegenomen toch..... Gr -
11 Juli 2013 - 20:45
Anastasia:
Jee Marloes,
Wat een verschil he..? Denk dsn maar af en toe aan onze gezellige tijd:-))
Ik vind je wel een topper hoor... Je komt met een berg ervaring straks terug. Je gaat het zeker redden daar.... Kump good!!
Groetjes Anastasia -
11 Juli 2013 - 22:56
Trudy En Hans:
Hee Marloes,
Wat een toestanden en misverstanden daar op de SpoedEisende Hulp-afdeling. Ik ren me suf bij een oproep voor een cito PT-stolling......dus dat komt bij jullie niet zo nouw.
De artsen zijn daar dus echt nog de "hoge pieten" en niet zoals bij ons waar de patient binnenkomt en zegt dat hij misschien lijdt aan weet ik veel wat hij/zij op internet heeft gegoogled.
Het hele verhaal geeft wel een mooie indruk van wat je daar allemaal meemaakt.
In Nederland houden we ons meer bezig met vergaderen, organiseren, overleggen, en vooral financieele belangen. (Hoe kunnen we het onderzoek zo goedkoop mogelijk uitvoeren zodat we kwaliteit leveren maar ook geld verdienen.)
Hoe is de huisvesting op de kwatta-weg? En welke factor zonnebrand gebruik je daar om niet rood aan te lopen? En eet je smorgens muesli of lekkere roti?
Heel veel groetjes -
12 Juli 2013 - 12:13
Martijn Van Beek:
Hey Marloes,
Kun je daar dan je werk wel doen, soort van? Zou je niet graag de mensen gaan voorlichten?
Zoals al gezegd, hoop ik ook dat je niet al te veel gefrustreerd raakt. Hopelijk kun je je enigszins (tijdelijk) aanpassen. Of misschien wil je dat juist wel niet...?
Ik hoop snel weer wat van je te horen.
Groetjes, Martijn -
12 Juli 2013 - 18:17
Joyce:
Het maakt helemaal niet uit dat het een ander verhaaltje is geworden dan gepland! Ik heb met open mond van verbazing gelezen. Wel super interessant zeg! Zet al je creativiteit in, gebruik je ervaringen uit India, keep cool en laat alle frustaties je vermogen om te genieten van je werk niet overpoweren ;) Take care dear! xxx Joyce -
13 Juli 2013 - 08:28
Sjoerd:
Heftig verhaal Marloes! Jij maakt nog eens wat mee. Op deze manier leer ik het Nederkandse systeem wel waarderen ja.
Heel veel plezier en succes in de rest van dit avontuur!
Groetjes,
Sjoerd -
15 Juli 2013 - 10:06
Thirza:
Hey Bakra (hebben ze dat al tegen je gezegd?),
Indrukwekkend verhaal... opzich is obesitas in Nederland ook wijdverbreid, we gaan Suriname hopelijk niet achterna!
Wat zijn jouw taken daar? Geen trombolyse dus; kan je verder wel een beetje dokteren? En hoe is je huis en het eten? Lekker veel Roti en Pom eten :-p
Dikke poen, Thirza -
16 Juli 2013 - 12:20
Hanna:
Hey Marloes, leuk om je indrukwekkende belevenissen zo te lezen! Wel wat anders dan werken in Nieuwegein ;) Kan je je er wel een beetje nuttig maken? Hopelijk raak je inderdaad niet te gefrustreerd over alles.... en misschien kan je ze nog eea bijbrengen! Veel succes en take care! Gr. Hanna -
23 Februari 2017 - 13:48
John:
Dag Marloes,
ik ben even op vakantie in Suiname. Een Surinaamse collega vertelde me vermoedelijk aan een vorm van prosopagnosie te lijden. In ieder geval vervagen gezichten van anderen regelmatig voor haar. Ze is al op neurologie geweest maar ze wordt m.i. van een kluitje in het riet gestuurd. De neuroloog wil alleen maar wat medicijnen geven, geen enkele scan of MRI. Ik maak me erg ongerust aangezien ze ook nog pas 39 jaar is. Ik durf het haast niet te vragen, maar naar welke neuroloog kan zij het beste gaan?
Met hartelijke groet,
John Mulder -
26 Juli 2017 - 08:21
Voba:
Ben verandering kn zou ik zeggen in nederland zijn er ook obees hoor ! Mieten ze drie aarddappels eten per dag en om acht uur 1koekje waar de trommel weer onder de tafel verdwijnt? Vervolgens met een kopje thee achter. Je kiezen schuiven Dan mag je naar bed opstaan zonder te douchen en te poetsen. Je ontbijt wegstoppen en wachten tot.Avlnd eten. Surknerd zijn eenmaal zo je gasf ze miet kunnen vetanderen. Met je Hollandse drnkwijze doe geen moeite .zorg dat jij het goed doet
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
